Το Ψηφιακό Σχολείο και τα ανοιχτά ερωτήματα

Το Ψηφιακό  Σχολείο και τα ανοιχτά ερωτήματα                     

    Γιώργος Μαυρογιώργος*

Σύμφωνα με την επίσημη  κοινοτική ρητορική στην Ευρώπη , η εκπαίδευση προκαλείται να απαλλαγεί από τα συμβατικά δεσμά για να ανασυγκροτηθεί συνολικά και δραστικά και να ενσωματώσει, σε όλες  τις εκπαιδευτικές  δραστηριότητες, ως δομικό της στοιχείο, τη χρήση των  τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας(ΤΠΕ). Όπως υποστηρίζεται, το ψηφιακό σχολείο προσφέρει  απεριόριστες ευκαιρίες πρόσβασης σε ολοκληρωμένες βάσεις εκπαιδευτικών δεδομένων, με επαναστατικές προϋποθέσεις για διδασκαλία και μάθηση . Κυριαρχεί μια «διαφημιστική» εκδοχή που προωθεί την αγορά νέων εκπαιδευτικών προϊόντων. Όπως είναι φυσικό, η υιοθέτηση αυτής της εκδοχής, εκτός των άλλων,  δημιουργεί νέες ανάγκες στην εκπαίδευση, με την ανακατανομή πόρων και τη  μετατόπιση προτεραιοτήτων, για την προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

Η ιστορία της εκπαίδευσης έχει να επιδείξει πολλά τέτοια «επεισόδια» εισαγωγής παιδαγωγικών και διδακτικών καινοτομιών. Το πρόβλημα είναι ότι οι σχετικές αναλύσεις υποβαθμίζουν, συνήθως, τα σχετικά ζητήματα. Συνήθως, οι πολιτικές μαζικής εισαγωγής των τεχνολογιών εξαντλούνται σε ζητήματα υποδομών και άσκησης στη χρήση τους. Αυτό, όμως που χρειαζόμαστε, κατά προτεραιότητα,  δεν είναι πώς να χρησιμοποιούμε τις τεχνολογίες όσο να κατανοούμε τις αλλαγές που συντελούνται: οι νέες τεχνολογίες ως αντικείμενο μελέτης και όχι ως εργαλεία χρήσης. Όπως χαρακτηριστικά υποστηρίζεται, τα σημαντικά ερωτήματα είναι: Ποιο πρόβλημα επιλύει μια νέα τεχνολογία; Ποιανού είναι αυτό το πρόβλημα; Ποια νέα προβλήματα ανακύπτουν με την επίλυση ενός υπάρχοντος προβλήματος; Ποιες κοινωνικές ομάδες και ποιοι θεσμοί πλήττονται; Ποιες αλλαγές επέρχονται στη γλώσσα; Και, ποιος αποκτά νέα εξουσία;

Γίνεται σαφές ότι η εισαγωγή των τεχνολογιών στην εκπαίδευση χρειάζεται να πλαισιωθεί με την ανάλυση των επιπτώσεών τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς βρισκόμαστε σε μια εποχή έντασης της γνώσης, με την υπαγωγή της διανοητικής εργασίας, της επικοινωνίας και του εποικοδομήματος εν γένει, στη σφαίρα της παραγωγής εμπορευμάτων. Η γνώση μετατρέπεται σε πρώτη ύλη, στη διαδικασία της παραγωγής και αποκτάει υλική υπόσταση. Έτσι, έρχεται η αγορά να καθορίζει ποια γνώση έχει προτεραιότητα και αξία. Τα ΜΜΕ και οι επιχειρήσεις ΤΠΕ δεν είναι μόνο στοιχεία του ιδεολογικού μηχανισμού του κράτους αλλά και τεράστιες κεφαλαιοκρατικές επιχειρήσεις που παράγουν μια ειδική μορφή εμπορευματικής πληροφορίας.

Αυτό συνδέεται με την εμπορευματοποίηση της γνώσης, η οποία γίνεται πιο προσιτή για χρήση, όταν βρίσκεται σε μορφή που μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αγοραπωλησίας. Σε μια τέτοια διαδικασία, δε μπορούμε να παραβλέψουμε ότι οι κοινωνικές ανισότητες είναι καθοριστικός παράγων για το ποιος έχει πρόσβαση σε ποια γνώση. Θα χρειασθεί να διερευνήσουμε ερωτήματα όπως: πώς αναγνώστες με άνισες υλικές, κοινωνικές και πολιτισμικές αφετηρίες αξιοποιούν και αντιδρούν σε διάφορες μορφές πληροφοριακού περιβάλλοντος; ποια εμπόδια συναντούν και ποιες μορφές χρήσης ευνοούν ποια μορφή μάθησης; Ένα υπέρ-κειμενικό σύστημα δεν προσφέρεται με τον ίδιο τρόπο σε όλους. Το τεχνολογικό περιβάλλον μάθησης δεν είναι με τον ίδιο τρόπο φιλικό προς όλους. Λαμβάνοντας υπόψη το κόστος υποδομής , θα έχουν τη δυνατότητα όλοι οι μαθητές και μαθήτριες να έχουν πρόσβαση με δημόσια δαπάνη ή θα έχουν αυτή τη δυνατότητα μόνο με ιδιωτική συνδρομή; Πιο συγκεκριμένα, θα έχουν τα δημόσια σχολεία στις διάφορες περιοχές της χώρας ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε τέτοιο σύστημα; Ποιοι μαθητές/τριες θα έχουν πρόσβαση σ’ αυτά; Πέρα από αυτά, το ζήτημα, δεν είναι απλά αν οι μαθητές/ τριες μπορούν να υιοθετούν προσωπικό ρυθμό μάθησης, με τη χρήση των  τεχνολογιών, αλλά κυρίως πώς αλλάζουν οι αντιλήψεις για το μαθητή, για το σχολείο, τη γνώση κ.α., και ποιο είναι το νέο περιεχόμενό τους.

Το πληροφοριακό υλικό του Παγκόσμιου Ιστού είναι οργανωμένο γύρω από πηγές πληροφόρησης, λέξεις, πίνακες, στατιστικές, δεδομένα κ.α. Αυτό δημιουργεί συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη καταναλωτικών μορφών συμπεριφοράς μπροστά στη γνώση. Ο καταναλωτικός προσανατολισμός, σε συνδυασμό με τη φιλικότητα προς το χρήση, μπορεί να μετατρέψει τον Ιστό σε εφιαλτικό εργαλείο για χειραγώγηση.

 Η πληροφόρηση μας κατακλύζει και είναι διαθέσιμη για «ανάκληση». Μήπως όμως έχει αποσυνδεθεί η πληροφόρηση από το νόημα, το σκοπό και τη θεωρία, με αποτέλεσμα να καθίσταται μάλλον πηγή σύγχυσης, παρά προϋπόθεση ενημέρωσης και κατανόησης; Η πλημμυρίδα της πληροφορίας εξαντλεί την απορροφητική μας ικανότητα, τη συγκέντρωση της προσοχής  και τα όρια της διαύγειάς μας και μας συνθλίβει κάτω από το φορτίο μιας «εγκυκλοπαίδειας του στιγμιαίου» σε μια υπόθεση υπερπληροφόρησης. Αν είναι έτσι, πώς θεμελιώνεται η άποψη περί δραστικών περικοπών της ύλης;

Σε αυτό το νέο πεδίο των ηλεκτρονικών εκπαιδευτικών δικτύων, της νέας δημόσιας σφαίρας, της «διαδικτυακής μανίας» του κυβερνοχώρου, το ερώτημα είναι αν μπορούν να αναπτυχθούν νέοι τρόποι πρόσληψης, κριτικού τεχνολογικού εναλφαβητισμού και κριτικής υπέρ-ανάγνωσης, ώστε να εντοπίζονται και τα κυρίαρχα ιδεολογήματα ενός νέου ηγεμονικού συγκεντρωτισμού;

*Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΥΠΠ Κύπρου

Γλωσσικός Δανεισμός

View more presentations from Athanasia Papachristou.

ΤΠΕ και σχολικά προβλήματα

Κύπρος – Σοβαρά προβλήματα στο σχολείο από τις νέες τεχνολογίες.

Αντί μάθημα παρακολουθούν ταινίες

«ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» - 17/03/2010

ΟΤΑΝ το υπουργείο Παιδείας καλούσε τα σχολεία να εντάξουν τις νέες τεχνολογίες στη μαθησιακή διαδικασία, προφανώς δεν υπονοούσε τη χρήση των κινητών τηλεφώνων και των συσκευών playstation portable (γνωστές και ως ΡSΡ) κατά τη διάρκεια του μαθήματος από τους μαθητές. Παρόλα αυτά, φαίνεται πως η χρήση των συσκευών αυτών είναι ευρέως διαδεδομένη στους εφήβους, οι οποίοι δεν χάνουν την ευκαιρία να εκμεταλλευθούν στο έπακρο τις δυνατότητες που τους προσφέρουν ακόμα και την ώρα που ο καθηγητής παραδίδει Μαθηματικά ή Ιστορία.
Κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη των εκπαιδευτικών, οι μαθητές ανοίγουν τα κινητά και τα ΡSΡ τους και μετατρέπουν τις αίθουσες διδασκαλίας σε αίθουσες… προβολών. Όπως οι ίδιοι παραδέχονται, βλέπουν ταινίες, ακούνε τραγούδια, ανταλλάσσουν μηνύματα και παίζουν παιχνίδια κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας. Υποστηρίζουν πως ο λόγος που κάνουν οτιδήποτε άλλο από το να παρακολουθούν το μάθημα, είναι γιατί βαριούνται στην τάξη ή πολύ απλά δεν τους αρέσει το μάθημα, ενώ το πιο «δυνατό» τους επιχείρημα είναι ότι το απόγευμα θα πάνε στο φροντιστήριο, οπόταν στο σχολείο αισθάνονται πιο χαλαροί.
Αποκαλούπτουν δε, ότι η πιο καλή «κρυψώνα» για το ΡSΡ είναι μια μεγάλη κασετίνα, την οποίαν ανοίγουν, τοποθετούν μπροστά τη συσκευή και παρακολουθούν ανενόχλητοι την ταινία που θέλουν.
«Ο αυτοπεριορισμός και ο αυτοέλεγχος είναι ζητούμενο της εκπαίδευσης», τονίζει από την πλευρά της η πρόεδρος των καθηγητών, Ελένη Σεμελίδου. Υποδεικνύει ότι «βεβαίως και οι μαθητές δεν πρέπει να χρησιμοποιούν κινητά και ΡSΡ την ώρα του μαθήματος» και συγχρόνως τους καλεί «να μας απαλλάξουν από τη διαδικασία να τους τιμωρούμε για τέτοιου είδους ζητήματα». Τονίζει ότι την ώρα του μαθήματος τα παιδιά πρέπει να είναι συγκεντρωμένα και πως μπορούν να ασχοληθούν με αυτά που νομίζουν χρήσιμα στις ελεύθερες τους ώρες. Και προσθέτει: «Το πόσο μικρό ή μεγάλο είναι το πρόβλημα δεν ξέρω, όμως συχνά μας αναγκάζουν να κάνουμε τους ντέτεκτιβ». Η ίδια διερωτάται τέλος, πώς θα φαινόταν στους μαθητές το αντίστροφο. Δηλαδή οι καθηγητές να μην ασχολούνται με το μάθημα αλλά με τα κινητά τους τηλέφωνα. «Είναι ένδειξη σεβασμού», καταλήγει.

Αλλαγές στην Εκπαίδευση

ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ Κυριακή 14.3.2010

«O γιος μου πηγαίνει εφέτος στη δεύτερη τάξη του Γυμνασίου. Ολόκληρη την προηγούμενη χρονιά αναγκαζόμουν να διαβάζω ο ίδιος τα βιβλία αρκετών μαθημάτων του για να του τα εξηγώ. Εκτός του ότι τα βιβλία είναι δυσνόητα, είναι και αποσπασματικά. Δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ Δημοτικού και Γυμνασίου» . Ο κ. Γιάννης Αγγελόπουλος περιγράφει με μελανά χρώματα την εικόνα του εκπαιδευτικού μας συστήματος στη διάρκεια των πρώτων, κρίσιμων, χρόνων της επαφής των παιδιών με τις σχολικές τάξεις. Οπως λέει, στις δύο τελευταίες τάξεις του Δημοτικού τα βιβλία είναι πολύ δύσκολα και η μετάβαση στο Γυμνάσιο άγαρμπη, χωρίς σχεδιασμό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα. «Τα πρώτα βήματα ήταν δύσκολα, όχι μόνο για το δικό μου παιδί αλλά και για πολλά ακόμη στο σχολείο » υποστηρίζει ο κ. Αγγελόπουλος. « Υπάρχει ένα νοητικό κενό μεταξύ των δύο βαθμίδων της εκπαίδευσης. Μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι έτσι όπως είναι σήμερα το εκπαιδευτικό σύστημα, ένας γονέας πρέπει να προσέξει πολύ, γιατί το παιδί του μπορεί να στραβοπατήσει.Η πρώτη τάξη του Γυμνασίου είναι κολύμπι στα βαθιά για πολλά παιδιά».
Όπως αποκαλύπτει έρευνα που έγινε στους μαθητές της Α΄ τάξης του 9ου Γυμνασίου Καλλιθέας «Μάνος Χατζιδάκις» τη σχολική περίοδο 2008-2009 από τον διευθυντή του σχολείου κ. Ν. Αναστασάτο και την εκπαιδευτικό κυρία Λίνα Κεχαγιά, ένας στους τέσσερις μαθητές δηλώνει ότι δεν πολυκαταλαβαίνει τα μαθήματα, ενώ ανάλογο ποσοστό φοβάται τους μαθητές των μεγαλυτέρων τάξεων στα διαλείμματα. Τα συμπεράσματα που καταγράφει η έρευνα αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον εν όψει των ανακοινώσεων της κυβέρνησης για το νέο σχολείο και τις αλλαγές σε δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια της χώρας.
Στο ίδιο σχολείο οι εκπαιδευτικοί αποφάσισαν να δράσουν. «Με βάση τα ευρήματα φτιάξαμε ένα πρόγραμμα ομαλής μετάβασης απο το Δημοτικό στο Γυμνάσιο» λέει ο κ. Αναστασάτος. «Φωνάξαμε δασκάλους από τέσσερα δημοτικά της περιοχής μας και τους διευθυντές των σχολείων και ψάξαμε να βρούμε λύσεις» εξηγεί. Η λύση βρέθηκε: μια καθηγήτρια του 9ου Γυμνασίου ανέλαβε να γράψει ένα παραμύθι για την εισαγωγή των μαθητών στα Αρχαία Ελληνικά του Γυμνασίου, οι μαθητές των δημοτικών επισκέφθηκαν το Γυμνάσιο και γνώρισαν τους καθηγητές έτσι ώστε ο χώρος να μην τους είναι ξένος. Παρακολούθησαν εργαστήρια, μαθήματα πληροφορικής κ.ά.
«Οταν πρωτοέρχονται τα “πρωτάκια” στο Γυμνάσιο είναι σαν χαμένα» συνεχίζει ο κ. Αναστασάτος. «Εμείς μαζέψαμε την περιβαλλοντική μας ομάδα και τους παρουσιάσαμε ένα οικολογικό παραμύθι το οποίο εικονογράφησαν μαθητές μας.Πιστεύω ότι τα παιδιά αυτά νιώθουν ήδη πολύ πιο φιλικό το περιβάλλον.Ακόμη κι αν τα κενά στα βιβλία δεν διορθωθούν άμεσα, τουλάχιστον θα νιώθουν μια ζεστή ατμόσφαιρα στο νέο σχολείο τους».
Τα ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν ένα από τα μεγάλα προβλήματα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Στη χώρα μας η πρωτοβάθμια εκπαίδευση χαρακτηρίζεται από την παροχή γενικών γνώσεων, ενώ η δευτεροβάθμια εκπαίδευση (γυμνάσια, λύκεια) από τη διαφοροποίηση των μαθημάτων. Η μετάβαση των 12χρονων έχει επιπτώσεις στη σχολική τους πορεία, ενώ για το 10% αυτής της ηλικιακής ομάδας η αλλαγή σχολείου αποτελεί τραυματική εμπειρία. Πολλά από αυτά τα παιδιά αποκτούν προβλήματα που συνεχίζονται στη διάρκεια της εκπαιδευτικής τους πορείας.
Τι σημαίνει για τα παιδιά η αλλαγή σχολικής βαθμίδας; Αλλους φίλους, περισσότερους από έναν εκπαιδευτικούς, συναναστροφή με μεγαλύτερα παιδιά, διαφορετικές διδακτικές μεθόδους και απαιτητική εργασία στο σπίτι. Οι αγωνίες των μαθητών περιστρέφονται γύρω από πέντε κύρια ζητήματα: το μέγεθος και την πιο σύνθετη οργάνωση του σχολείου, τους νέους τύπους πειθαρχίας και εξουσίας, τις απαιτήσεις για δουλειά, την προοπτική να γίνει κάποιος θύμα άσκησης βίας, την περίπτωση να χάσει τους φίλους του.
Όπως αποκαλύπτει η έρευνα στο σχολείο της Καλλιθέας, ένας στους δύο μαθητές Δημοτικού δεν έχει καμία εικόνα της κατάστασης που θα συναντήσει στο Γυμνάσιο και ένας στους τρεις επισημαίνει ότι οι πρώτες ημέρες ήταν δύσκολες και πως ένιωθε μοναξιά, ενώ θα ήθελε από τους καθηγητές να είναι «πιο φιλικοί και ανεκτικοί» (κυρίως τα κορίτσια) και να προσφέρουν «περισσότερη βοήθεια για την προσαρμογή τους» (κυρίως τα αγόρια).
Επτά στους δέκα μαθητές θεωρούν ευκολότερα τα μαθήματα της Στ΄ Δημοτικού, δύο στους τρεις εκτιμούν ότι αυτά του Γυμνασίου δεν αποτελούν συνέχεια της Στ΄ Δημοτικού και ότι δυσκολεύονται από τα νέα μαθήματα και τους πολλούς καθηγητές, με αποτέλεσμα να είναι αναγκαστικό το φροντιστήριο.

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Εξαγγέλλει μεγάλο πρόγραμμα αλλαγής της εκπαιδευτικής φιλοσοφίας σε δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια.Μεταξύ αυτών,ψηφιακές «πλατφόρμες» στα σχολεία και περικοπές σε επτά μαθήματα δημοτικών- γυμνασίων. Συγκεκριμένα:

• Ψηφιακή «εποχή» στα σχολεία της χώρας (διαδραστικοί πίνακες στις τάξεις,άμεση πρόσβαση μαθητών στο Ιnternet κτλ.). Στον βασικό σχεδιασμό του υπουργείου Παιδείας προβλέπεται το αστρονομικό ποσό των 616 εκατ.ευρώ για τις υποδομές που θα χρειαστούν τα σχολεία.
• Δημιουργία κοινής ψηφιακής «πλατφόρμας» τηλεκπαίδευσης με την οποία θα συνδεθούν όλα τα σχολεία της χώρας ώστε να εξελίσσονται γρήγορα τα εκπαιδευτικά προγράμματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών.Ο σχεδιασμός αυτός θα ολοκληρωθεί με προγράμματα «ηλεκτρονικής διακυβέρνησης του υπουργείου».
• Περικοπές στην ύλη των εξής μαθημάτων: Φυσική, Χημεία, Μαθηματικά, Βιολογία, Πληροφορική, Τεχνολογία και Γεωγραφία. Οι αλλαγές θα αφορούν τις τελευταίες δύο τάξεις του Δημοτικού, το Γυμνάσιο και το Λύκειο.
• Πιστοποίηση μαθητών, από το Γυμνάσιο ακόμη, στις γνώσεις Πληροφορικής που έλαβαν κατ΄ έτος (παραλαμβάνοντας πιστοποιητικά, βεβαιώσεις επιπέδου γνώσης κ.ά.).

Διδακτικά Σενάρια IΙΙ

View more presentations from Athanasia Papachristou.

Αλλαγές στην Εκπαίδευση

Στήνουν το ψηφιακό σχολείο

Αλλαγές εκ βάθρων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Νίκος Μάστορας
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: ΤΑ ΝΕΑ Τετάρτη 3 Μαρτίου 2010

 

Εκ βάθρων αλλαγές στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών (τρόπος προσλήψεων, αποσπάσεις, μεταθέσεις, νέος τρόπος επιλογής στελεχών εκπαίδευσης κ.ά.) ανακοινώνει τις επόμενες μέρες- πιθανώς αύριο- στο Υπουργικό Συμβούλιο η υπουργός Παιδείας κ. Άννα Διαμαντοπούλου.

Η βάση για τις επικείμενες αλλαγές που θα φέρουν το σχολείο της νέας εποχής, είναι η ενοποίηση των νέων αναλυτικών προγραμμάτων από τάξη σε τάξη ώστε να εκλείψουν οι σημερινές επικαλύψεις και τα βαρετά βιβλία, οι μεγάλες περικοπές της εξεταστέας ύλης σε Δημοτικό- Γυμνάσιο- Λύκειο και η έναρξη αξιολόγησης. Επίσης προγραμματίζονται γιγαντιαίο πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, ψηφιακές υποδομές στα σχολεία, έμφαση στη διδασκαλία ξένων γλωσσών και πληροφορικής και νέα πιλοτικά Ολοήμερα Νηπιαγωγεία και Δημοτικά από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», για τη σύνταξη των νέων αναλυτικών προγραμμάτων το υπουργείο Παιδείας ζήτησε τη συνδρομή διεθνούς επιτροπής εμπειρογνωμόνων, με στόχο τη «διάσωση» των μαθητών από τα ανιαρά βιβλία, τη μείωση της διδακτέας ύλης και την αλλαγή της διδακτικής προσέγγισης, ώστε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη συνεργατική μάθηση. Έτσι, τις τελευταίες ημέρες 5 πανεπιστημιακοί διεθνούς φήμης εξέτασαν τη σημερινή κατάσταση και διαμόρφωσαν προτάσεις για τα αναλυτικά προγράμματα (τα πρώτα από τα οποία υπολογίζεται να είναι έτοιμα το 2011).

Ειδικοί σε σχεδιασμό σπουδών
Πρόκειται για τους καθηγητές κ.κ. Μary Κalantzis, ειδική σε θέματα σχεδιασμού προγραμμάτων σπουδών και αξιολόγησης από το Πανεπιστήμιο της πολιτείας Ιλινόις των ΗΠΑ, William Cope, ειδικό σε θέματα νέων τεχνολογικών εφαρμογών στην εκπαίδευση και προγραμμάτων σπουδών στο ίδιο πανεπιστήμιο, Ιrmeli Ηalinen, εκπρόσωπο του φινλανδικού υπουργείου Παιδείας, Κay Livingston, καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Γλασκώβης (Σκωτία) και Γιώργο Τσιάκαλο, καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, προέδρου του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης και υπεύθυνου σύνταξης των νέων προγραμμάτων σπουδών της Κύπρου.

Κατά τις πληροφορίες, οι εμπειρογνώμονες πρότειναν να γραφτούν τα νέα αναλυτικά προγράμματα με ενιαίο τρόπο από μια διευρυμένη συγγραφική ομάδα για κάθε μάθημα και τάξη από το Δημοτικό ώς το Λύκειο, ώστε να εκλείψουν οι σημερινές επικαλύψεις από τάξη σε τάξη και να προκύψει η αναγκαία συνοχή στη διδακτέα ύλη. Επεσήμαναν ακόμα την ανάγκη ελάφρυνσης της διδακτέας ύλης ιδιαίτερα των φυσικών επιστημών (Μαθηματικά, Χημεία, Φυσική, Βιολογία) με στόχο «λιγότερη πληροφορία- περισσότερη ουσία», καθώς ο σημερινός όγκος της διδακτέας ύλης κρίνεται ως υπερβολικός. Επίσης τα νέα αναλυτικά προγράμματα δεν θα είναι πλέον ανελαστικά, αλλά «εθνικά» κατά το μεγαλύτερο μέρος και περιφερειακά κατά το υπόλοιπο, που υπολογίζεται 15%. Αξιολόγηση σχολείων- εκπαιδευτικών
Η υπουργός Παιδείας, κατά τις ίδιες πληροφορίες, θα ανακοινώσει και την έναρξη της αξιολόγησης των σχολείων και των εκπαιδευτικών, με τη μέθοδο της θέσπισης συγκεκριμένων στόχων που θα πρέπει να πιάνουν τα σχολεία, ανάλογα με τη βαθμίδα εκπαίδευσης. Στα πρότυπα των γνωστών μετρήσεων ΡΙSΑ- στις οποίες τα τελευταία χρόνια πατώνουν οι Έλληνες μαθητές...- ο αυριανός μαθητής θα καλείται να επιτύχει συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους (σε ανάγνωση-κατανόηση-έκφραση, μαθηματικά, φυσικές επιστήμες, πληροφορική) ανάλογα με την τάξη του και κάθε σχολείο θα πρέπει να τους επιτυγχάνει.
Εφόσον οι προτάσεις λάβουν έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο, τα σχετικά νομοσχέδια αναμένεται να παρουσιαστούν εντός του Μαρτίου.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Για τη σύνταξη των νέων αναλυτικών προγραμμάτων το υπουργείο Παιδείας ζήτησε τη συνδρομή διεθνούς επιτροπής εμπειρογνωμόνων

Διδακτικά Σενάρια IΙ

Πηγή: http://kseioafilologi.blogspot.com/2008/06/blog-post_11.html

Βοήθεια ή ιδέες για διδακτικά σενάρια που αφορούν σε φιλολογικά μαθήματα:

• Στον ιστότοπο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
• Στην Εκπαιδευτική Πύλη Εκπαιδευτικών Νοτίου Αιγαίου.
• Στο ιστότοπο της Τ. Γιακουμάτου (εκτός από σενάρια βρίσκεται και πολύ ακόμη χρήσιμο υλικό και για την επιμόρφωση και για τη διδασκαλία)
• Α. Βακαλούδη, Διδάσκοντας και μαθαίνοντας με τις Νέες Τεχνολογίες. Θεωρία και Πράξη, εκδ. Πατάκη, 2003. (Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τα περιεχόμενα του βιβλίου και να επισκεφτείτε τον ιστότοπο της Α. Βακαλούδη, όπου θα βρείτε εκτός των άλλων και παραπομπές σε ηλεκτρονικές εκδόσεις των σεναρίων).
• Οι Ι.Τζαφέρη, Γ.Δρες, Μ. Κασκαντάμη παρουσιάζουν ένα σενάριο για τη λογοτεχνία της Β΄γυμνασίου στο Πανελλήνιο εκπαιδευτικό συνέδριο Ημαθίας (2008) και η Μ. Κασκαντάμη σενάρια για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και την Αγορά της Αρχαίας Αθήνας.
• Σενάρια ανά εκπαιδευτική βαθμίδα σε ποικίλα αντικείμενα στo ICT scenarios.

Kάποιες γενικότερες ιδέες στο άρθρο του Χ. Δήμου στο ηλεκτρονικό περιοδικό Εικονικό Σχολείο και γενικότερη αποτίμηση της χρησιμότητας των διδακτικών σεναρίων από τους Κ. Διαμαντή και Σ. Τερζίδη

Διδακτικά Σενάρια I

Διδακτικά σενάρια

Διδακτικό σενάριο είναι η δομημένη, πλήρης και λεπτομερειακή περιγραφή της διαδικασίας που ακολουθείται σε μια διδασκαλία που εστιάζει το ενδιαφέρον της σε συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο , έχει καθορισμένους -ειδικούς και γενικότερους- εκπαιδευτικούς στόχους, εφαρμόζει διδακτικές αρχές και παιδαγωγικές , χρησιμοποιεί πρακτικές ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνεται πιθανόν και η χρήση των ΤΠΕ

Το διδακτικό σενάριο περιλαμβάνει:

• έναν οδηγό οργάνωσης της διδασκαλίας (μέρος που αφορά στους διδάσκοντες)
• φύλλα εργασίας (μέρος που απευθύνεται στους μαθητές)

Επειδή η σύλληψή του είναι ευρύτερη, συνήθως η διάρκειά του αφορά περισσότερες από μία διδακτικές ώρες.

Ένα καλό σενάριο πρέπει :

• Να διαθέτει ταυτότητα
• Να χαρακτηρίζεται από σαφή και ευδιάκριτη δομή
• Να προσδιορίζει με σαφήνεια τους επιδιωκόμενους μαθησιακούς στόχους
• Να συνοδεύεται από αναλυτικά και εύστοχα διατυπωμένα φύλλα εργασίας
• Να προσδιορίζει τα μέσα και τη διαδικασία αξιολόγησης των μαθητών, αλλά και της εκπαιδευτικής διαδικασίας που ακολουθείται
• Να αξιοποιεί με ισορροπία και οικονομία τα μέσα και τα εργαλεία μάθησης
• Να ενισχύει την κατευθυνόμενη ανακάλυψη και την ενεργό συμμετοχή των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία
• Να προωθεί τις συνεργατικές δραστηριότητες και να επιμένει στο διερευνητικό χαρακτήρα της μάθησης
• Να διαθέτει ευελιξία και εναλλακτικές πρακτικές
  
  

1. ΜΕΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ :

• Α. Ταυτότητα
• Β. Συνοπτική παρουσίαση-Ιδέα του σεναρίου
• Γ. Πορεία της διδασκαλίας
• Δ. Αξιολόγηση
• Ε. Βιβλιογραφία

2. ΜΕΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΤΗ :

• Φύλλα εργασίας

Έντυπα απολογισμού

Προγράμματα επιμόρφωσης β’ επιπέδου: Συμπλήρωση και κατάθεση εντύπων (φόρμες) σχεδιασμού και απολογισμού της επιμόρφωσης και της «εφαρμογής στην τάξη»     ΕΝΤΥΠΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ «ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ»

 

Κάνουμε γνωστό σε όλους τους συμμετέχοντες στα προγράμματα επιμόρφωσης β’ επιπέδου (ΚΣΕ – συντονιστές προγραμμάτων, επιμορφωτές, επιμορφούμενους εκπαιδευτικούς) ότι στο πλαίσιο διεξαγωγής της επιμόρφωσης, προβλέπεται η συμπλήρωση και κατάθεση μιας σειράς εντύπων (φόρμες), τα οποία αφορούν στο σχεδιασμό, την τεκμηρίωση και τον απολογισμό της επιμόρφωσης και του οργανικού τμήματος της επιμορφωτικής διαδικασίας, που είναι η «εφαρμογή στην τάξη». Ειδικότερα προβλέπεται: Σε αρχικό στάδιο του προγράμματος: 1.            Ο επιμορφωτής ή οι επιμορφωτές του προγράμματος από κοινού, αν είναι περισσότεροι του ενός, να συντάσσουν/ συμπληρώνουν «Σχέδιο υλοποίησης προγράμματος επιμόρφωσης (επιμορφωτικές συνεδρίες)». Μπορείτε να δείτε τη μορφή του εντύπου πατώντας εδώ 2.            Ο επιμορφωτής ή οι επιμορφωτές του προγράμματος από κοινού, αν είναι περισσότεροι του ενός αυτοί που εμπλέκονται στην υποστήριξη της εφαρμογής στην τάξη, συντάσσουν/ συμπληρώνουν «Συνοπτικό σχέδιο σχετικά με την υλοποίηση πρακτικής άσκησης/ εφαρμογής στην τάξη» από τους επιμορφούμενους του προγράμματος. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος: 1.            Κάθε επιμορφούμενος συντάσσει/ συμπληρώνει «Αναφορά επιμορφούμενου σχετικά με την υλοποίηση πρακτικής άσκησης/ εφαρμογής στην τάξη», και την καταθέτει μαζί με το υλικό του/των σεναρίων/ δραστηριοτήτων (πχ. σχέδια μαθήματος, φύλλα εργασίας, αρχεία εκπαιδευτικών λογισμικών) που ανάπτυξε/ προσάρμοσε και χρησιμοποίησε στο πλαίσιο της Πρακτικής Άσκησης. 2.            Ο επιμορφωτής ή οι επιμορφωτές του προγράμματος από κοινού, αν είναι περισσότεροι του ενός, συντάσσουν/ συμπληρώνουν «Συνολική Αναφορά επιμορφωτή σχετικά με την υλοποίηση του προγράμματος και της πρακτικής άσκησης/ εφαρμογής στην τάξη» Η διάθεση και συμπλήρωση των παραπάνω εντύπων θα γίνει μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος του έργου. Στην παρούσα φάση, καλούνται οι επιμορφωτές κάθε προγράμματος (με χρήση των κωδικών τους) να συμπληρώσουν το πρώτο έντυπο «Σχέδιο υλοποίησης προγράμματος επιμόρφωσης (επιμορφωτικές συνεδρίες)» (Φόρμα 1): http://b-epipedo.cti.gr/mis (επιλογή: Συμπλήρωση φορμών -> Φόρμα 1), το οποίο στη συνέχεια ο Συντονιστής του προγράμματος (με χρήση των κωδικών του) και σε συνεννόηση με τον/ τους επιμορφωτές του προγράμματος, θα πρέπει να υποβάλει/ καταθέσει στο Πληροφοριακό Σύστημα του έργου, το αργότερο μέχρι την Παρασκευή 5 Μαρτίου 2010. Οδηγίες για τη συμπλήρωση και την κατάθεση διατίθενται ηλεκτρονικά στο MIS πάνω στην ίδια τη φόρμα (επιλογή: Οδηγίες Συμπλήρωσης) Σύντομα, με νεώτερη ανακοίνωση, θα ενημερωθείτε σχετικά με τη διαθεσιμότητα για συμπλήρωση και του δεύτερου έντύπου, καθώς και για το ακριβές περιεχόμενο και λεπτομέρειες συμπλήρωσης των επόμενων (τελικών αναφορών). Επισημαίνεται ότι η συμμετοχή των επιμορφούμενων στην «εφαρμογή στην τάξη» αποτελεί μαζί με την παρουσία τους στο 90% τουλάχιστον των επιμορφωτικών συνεδριών και υποστηρικτικών συναντήσεων, προϋπόθεση της «επιτυχούς παρακολούθησης».

 

Έξωση... νεοελληνικών σπουδών

Νεοελληνικές και βυζαντινές σπουδές φεύγουν από το King’s College

Της Λινας Γιανναρου

«Ας το ρισκάρω, γιατί πραγματικά με απασχολεί χρόνια και δεν ξέρω κι αν το έχω καταλάβει ακόμα καλά: Γιατί ακόμη και σήμερα η τόση εμμονή στους “αρχαίους προγόνους”; Πρέπει να αναγνωριστούν ως διεθνής επιστήμη οι Νεοελληνικές σπουδές, όπως πιστεύω ακράδαντα ότι αξίζουν». Αυτά έλεγε τον περασμένο Ιούνιο στην Αννα Γριμάνη και το περιοδικό «Κ» (στήλη Πατριδογνωσία) της «Καθημερινής» ο κ. Ρόντερικ Μπήτον, εκ των διασημότερων σύγχρονων ελληνιστών, καθηγητής Νεότερης Ελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Φιλολογίας στην Εδρα Κοραή του King’s College του Λονδίνου.

Ούτε ο ίδιος φανταζόταν ότι λίγους μήνες αργότερα θα έστελνε εκείνο το αγωνιώδες ηλεκτρονικό μήνυμα στις «ελληνικές» επαφές του. «Αγαπητή μου, χθες η Ευρωπαϊκή Eταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών ξεκίνησε μια ηλεκτρονική εκστρατεία για τη διάσωση της Εδρας Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Κing’s College του Λονδίνου. (...) Το Πανεπιστήμιο έχει ξεκινήσει διαδικασία διαβούλευσης επί μιας σειράς προτάσεων για την αναδιάρθρωση της Σχολής Τεχνών και Ανθρωπιστικών Σπουδών που θα ολοκληρωθεί το Μάιο. Σύμφωνα με τις προτάσεις αυτές, η Εδρα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών θα εξαφανιστεί, καθώς είναι πολύ μικρή για να είναι βιώσιμη, τόσο σε ό,τι αφορά τον αριθμό του διδακτικού προσωπικού όσο και σε ό,τι αφορά την προσέλκυση νέων φοιτητών, ειδικά σε προπτυχιακό επίπεδο. (...) Παρακαλώ, υπογράψτε την αίτηση και στείλτε τη σε γνωστούς και φίλους».

Μολονότι είναι εδώ και χρόνια γνωστό ότι οι νεοελληνικές σπουδές διεθνώς βαδίζουν σε ολισθηρό μονοπάτι (η «Κ» έχει αφιερώσει σειρά ρεπορτάζ για την φάση παρακμής που διανύουν), το Τμήμα στο King’s College έμοιαζε να βρίσκεται μακριά από το μάτι του κυκλώνα. Φαίνεται όμως ότι η σύγκρουση μεταξύ της εγκατάλειψης των τμημάτων από την ελληνική πολιτεία (με την υποχρηματοδότησή τους από το υπουργείο Πολιτισμού, που σταθερά από το 2005 ξοδεύει όλο και λιγότερα για τη στήριξή τους), από τη μία πλευρά, και της διεθνούς οικονομικής κρίσης από την άλλη, υπήρξε σφοδρή - και μοιραία. Σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να περικοπούν περισσότερες από 200 θέσεις εργασίας σε 13 Τμήματα, ενώ διαμηνύεται ότι όλοι οι διδάσκοντες και τα υπόλοιπα μέλη του προσωπικού θα πρέπει να θεωρούν εαυτούς υποψήφιους «υπεράριθμους».

Επιστολή διαμαρτυρίας

«Θα θέλαμε να εκφράσουμε τη βαθιά μας ανησυχία για τον προβλεπόμενο διαμελισμό του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών», γράφουν μεταξύ άλλων οι ακαδημαϊκοί στην επιστολή διαμαρτυρίας που έχουν κυκλοφορήσει στο Ιντερνετ (σ.σ.: υπάρχει πρόταση κάποιοι από τους καθηγητές να «διασκορπιστούν» σε άλλα τμήματα), η οποία συνοδεύεται ήδη από 5.000 υπογραφές. «Οπως μας διδάσκει η εμπειρία, όταν ένα αντικείμενο σκορπίζεται σε διάφορα τμήματα, δεν τυγχάνει ποτέ προτεραιότητας και στο τέλος χάνει την όποια επιρροή του».

Μέχρι σήμερα, η δύναμη του Τμήματος του Κing’s College θεωρούνταν το γεγονός ότι ήταν το μόνο πανεπιστήμιο στη Βρετανία που είχε παντρέψει τις βυζαντινές με τις νεοελληνικές σπουδές, «επενδύοντας» στη σημασία της συνέχειας του ελληνισμού ανά τους αιώνες. Η διάλυση του τμήματος θα σημάνει το τέλος μια μακριάς, πλούσιας παράδοσης, όπως επισημαίνουν οι φιλέλληνες ακαδημαϊκοί. Και πράγματι: Ηταν το 1919 όταν, με την υποστήριξη του Ελευθέριου Βενιζέλου, μέλη του Αγγλοελληνικού Συνδέσμου, επιφανείς Βρετανοί φιλέλληνες και εύπορα μέλη της ελληνικής κοινότητας στη Μεγάλη Βρετανία συνέδραμαν στην ίδρυση Εδρας Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Λογοτεχνίας που θα έφερε το όνομα του Αδαμάντιου Κοραή. Στην εναρκτήρια διάλεξη μάλιστα του πρώτου καθηγητή της Εδρας, Arnold Toynbee, είχε παρευρεθεί ο ίδιος ο Βενιζέλος, όπως μαθαίνουμε από επισκόπηση των νεοελληνικών σπουδών της καθηγήτριας Charlotte Roueche. Το Τμήμα εξέθρεψε εξίσου βυζαντινολόγους και νεοελληνιστές, ενώ ο καθηγητής Μπήτον, νυν κάτοχος της έδρας Κοραή, είναι παγκόσμια αυθεντία στα ζητήματα της ελληνικής λογοτεχνίας και πολιτισμού (σ.σ.: πριν από λίγους μήνες κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Καστανιώτη το βιβλίο του Ρόντερικ Μπήτον «Ο Καζαντζάκης - Μοντερνιστής και Μεταμοντέρνος»). Ομως, σήμερα, στο PhD στις Νεοελληνικές Σπουδές που προσφέρει το Τμήμα έχουν εγγραφεί μόλις 13 φοιτητές...

Εάν καταργηθεί, η Εδρα Κοραή θα ακολουθήσει την πορεία πολλών άλλων τμημάτων νεοελληνικών σπουδών του εξωτερικού που τα τελευταία χρόνια έκλεισαν μην «αντέχοντας» τον ισχυρό άνεμο των αλλαγών. Τα ελληνικά υποχωρούν προς όφελος νέων, πιο δυναμικών γλωσσών - πιο ισχυρών κρατών.

Πηγή: Καθημερινή 24/2/2010

Τεχνολογία και σχολικές ποινές

«Ναι, κι εγώ μισώ τη διευθύντρια...», έτσι λεγόταν το γκρουπ που έφτιαξε στο Facebook και αναφερόταν στη διευθύντρια του σχολείου της, μια 14χρονη μαθήτρια του Γυμνασίου Χρυσοπηγής Χανίων. Το κορίτσι τιμωρήθηκε με οριστική αποβολή από το σχολείο λόγω... Facebook, όταν η διευθύντρια πληροφορήθηκε το γεγονός από μητέρα μαθητή.

Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που τιμωρείται μαθήτρια και αναγκάζεται να αλλάξει σχολείο εξαιτίας γκρουπ στον δημοφιλή ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης. Στο γκρουπ που είχε έφτιαξε η 14χρονη έγιναν μέλη περισσότερα από εκατό παιδιά και - όπως αναφερόταν- αιτία του «μίσους» προς την εκπαιδευτικό ήταν η αυστηρότητά της. «Δίνει συνέχεια αποβολές», έγραφαν. Μια μητέρα εντόπισε το γκρουπ και ενημέρωσε τη διευθύντρια. Προχθές Τρίτη ακολούθησε η συνεδρίαση του Συλλόγου Διδασκόντων του σχολείου και οι καθηγητές αποφάσισαν το παιδί «να αλλάξει σχολικό περιβάλλον». Αυτό προκάλεσε την αντίδραση των συμμαθητών της κοπέλας που έφτιαξαν γκρουπ στο Facebook με το θέμα: «Θέλουμε τη συμμαθήτριά μας πίσω στη Χρυσοπηγή». Περιγράφοντας το γκρουπ τους γράφουν: «Μια ομάδα για όλους εμάς που πιστεύουμε ότι η θέση της είναι στη Χρυσοπηγή και θεωρούμε απίστευτα άδικο τον λόγο που την απέβαλαν!» Παρά το γεγονός ότι η 14χρονη ζήτησε συγγνώμη από τη διευθύντρια, εν τούτοις- επιβεβαιώνοντας εμμέσως αυτό που έγραφε η μαθήτρια για τις αποβολές- η απόφαση του Συλλόγου των καθηγητών ήταν «αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος».

Αποστάσεις από τους καθηγητές

Ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Χανίων Νίκος Βεστάκης δήλωσε ότι «σύμφωνα με τον νόμο, δεν μπορεί κανείς να αλλάξει την απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων. Η Διεύθυνση είναι υποχρεωμένη να εκτελέσει την απόφαση». Ο πρόεδρος της ΕΛΜΕ Χανίων Βασίλης Παπαστάμος δήλωσε πως «παρότι η ΕΛΜΕ δεν έχει αρμοδιότητα για θέματα ποινολογίου μαθητών, θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη περίπτωση αναδεικνύει το μεγάλο έλλειμμα και το κενό που υπάρχει στους εκπαιδευτικούς, όσον αφορά τη γνώση για τον ψηφιακό κόσμο και την ψηφιακή κοινωνία στην οποία ζούμε. Η συγκεκριμένη τιμωρία δεν θα έπρεπε, κατά την προσωπική μου γνώμη, να επιβληθεί και δεν θα δινόταν αν οι εκπαιδευτικοί είχαν επιμορφωθεί επί της ουσίας και χρησιμοποιούσαν τις νέες τεχνολογίες».
Πηγή: εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

Παπαδιαμάντης Αλέξανδρος

Μοντέρνος ναι, παραδοσιακός όχι
Πώς ο Παπαδιαμάντης μετέφρασε ένα βρετανικό κλασικό έργο επιστημονικής φαντασίας, του οποίου ο ήρωας προκαλεί τη φρίκη, όπως και η δική του ηρωίδα

ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2010 εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ

Ο Χ.Τζ.Ουέλς (1866-1946),ο άγγλος συγγραφέας και κοινωνικός φιλόσοφος που επηρρέασε τη λαϊκή φιλολογία των αρχών του 20ού αιώνα Μια «χαμένη» μετάφραση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, της νουβέλας τρόμου και επιστημονικής φαντασίας «Τhe Ιnvisible Μan» («Ο αόρατος άνθρωπος», 1897) του Χ. Τζ. Ουέλς (1866- 1946), που ο Παπαδιαμάντης τον απέδωσε ως Ε. Γ. Ουέλλς, έρχεται στο φως σχεδόν έναν αιώνα αργότερα. Μοιάζει να αποτελεί ευτύχημα η πνευματική συνάντηση των δύο συγγραφέων, σε μια εποχή που ήταν και οι δύο φτωχοί και άσημοι, αλλά ασφαλώς δεν ήταν τυχαία. Ο Παπαδιαμάντης, θαμμένος πάντα πίσω από ένα βουνό εφημερίδων, περιοδικών και βιβλίων στις εφημερίδες όπου δούλευε, οσμιζόταν τις εξελίξεις της εποχής του. Εκπλήσσει η ταχύτητα με την οποία εντόπισε ένα έργο που είχε δημοσιευτεί μόλις τέσσερα χρόνια νωρίτερα στο βρετανικόΡearson΄s Μagazineκαι θα καθιέρωνε στην ουσία στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο το είδος του φανταστικού μυθιστορήματος. Βασικό μοτίβο στο είδος αυτό θα γινόταν και το θέμα της διαφορετικότητας, του «ξένου», της ετερότητας. Δεν ήταν λοιπόν ο «επαρχιώτης» συγγραφέας από τη Σκιάθο, το «χωριατόπαιδο»- όπως τον αποκάλεσαν κάποιοι- που αγωνιζόταν για τον επιούσιο, αλλά ένας πρωτοπόρος της εποχής που μεταμόρφωνε το υλικό που συναντούσε. Οσον αφορά την πατρότητα της μετάφρασης, οι φιλολογικοί επιμελητές της έκδοσης Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος και Λαμπρινή Τριανταφυλλοπούλου δεν αφήνουν πλέον κανένα περιθώριο αμφιβολίας. Ηταν δουλειά του Παπαδιαμάντη από τη γαλλική μετάφραση του έργου, καθώς η διεύθυνση της εφημερίδας γαλλικές εκδόσεις είχε στη διάθεσή της και αυτές παρέδιδε στον μεταφραστή της. Ο Αόρατος είναι ο Γκρίφφιν, ένας φυσικός που ανακαλύπτει τον τρόπο να καθιστά αόρατη την ύλη του και εφαρμόζει επιτυχώς το πείραμά του στον εαυτό του: γίνεται αόρατος. Καταφτάνει στο πανδοχείο του χωριού Ιππιγγ της Αγγλίας για να συνεχίσει τα πειράματά του και φροντίζει να είναι μονίμως καλυμμένος από την κορυφή ως τα νύχια, για να μη γίνει αντιληπτό ότι είναι αόρατος. Προξενεί με την αλλόκοτη συμπεριφορά του φόβο και φρίκη στους κατοίκους της περιοχής, στο δωμάτιό του μετακινούνται τα έπιπλα μόνα τους και εκσφενδονίζονται πράγματα από το πουθενά και η αγωνία κορυφώνεται όταν σημειώνονται κλοπές στο χωριό και κανείς δεν έχει δει τον κλέφτη. Ο Γκρίφφιν σύντομα οδηγείται στη βία, ακόμα και στον φόνο, προκειμένου να αποκτήσει την εξουσία που οραματίζεται, που είναι ο απόλυτος έλεγχος απέναντι σε όλους. Ενα καθεστώς τρόμου εγκαθιδρύεται, «Η Εποχή του Αοράτου Ανθρώπου». Το μόνο πρόβλημα είναι ότι ο ιδιοφυής φυσικός δεν μπορεί να βρει τον τρόπο να ξαναγίνει ορατός. Με βάση τον πανάρχαιο νόμο της ύβρεως και της τιμωρίας, οδηγείται τελικά στην καταδίωξή του από τον εξαγριωμένο όχλο και στη θανάτωσή του διά ξυλοδαρμού. Και τότε, νεκρός μόνο, αρχίζει να επανακτά σταδιακά την ορατή μορφή του:«- Προσοχή!έκραξεν ο αστυφύλαξ.Να,το ποδάρι αρχίζει να φαίνεται. Ούτω, βραδέως, αρχίσασα από τας χείρας και τους πόδας,μεταβαίνουσα ηρέμα εις όλα τα μέλη, μέχρι των οργάνων των ζωτικών, ετελέσθη η παράδοξος εκείνη μεταμόρφωσις, η επιστροφή εις την κατάστασιν της ορατής ουσίας.Ητο ως βραδεία εισβολή φαρμάκου». Η τραγική κατάληξη:«Είτα,αφού ετύλιξαν το σώμα,το μετέφεραν εις το πανδοχείον...». Ανατριχιάζει κανείς αν συλλογιστεί πόσο επίκαιρος είναι ο προβληματισμός του βιβλίου στη σύγχρονη εποχή, και βοηθάει σ΄ αυτό η κυρία Πέγκυ Καρπούζου με ένα επίμετρο για την ανάδυση του είδους της επιστημονικής φαντασίας την εποχή ακριβώς των ραγδαίων εξελίξεων στον χώρο της επιστήμης και της τεχνολογίας. Ο Ουέλς έγραψε τον Αόρατο άνθρωπο μόλις ένα χρόνο μετά την εμφάνιση των ακτίνων «Χ» στην Αγγλία, μας πληροφορεί. Συχνά η προσωπικότητα του εφευρέτη συνδέεται με την έννοια της τρέλας, ή ακόμα και με εκείνην της εγκληματικότητας. Διαφαίνεται στον ορίζοντα ότι η ανεξέλεγκτη εξέλιξη μπορεί να παράγει τέρατα. Ποιος θα διαφωνούσε σήμερα; Ο Θεοτοκάς είπε την αλήθεια τελικά, ότι «ο Παπαδιαμάντης ξέρει την Ευρώπη καλύτερα απ΄ όλους και ας μη πήγε ποτέ να τη δει», σχολιάζει ο επιμελητής της έκδοσης κ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, απολαμβάνοντας σαν άλλος ραβδοσκόπος τον κρυμμένο θησαυρό που ανακάλυψε. Την ατμόσφαιρα μυστηρίου πλαισιώνουν τα σχέδια της Εύης Τσακνιά και η επιλογή σημειωμάτων για τον πολύγλωσσο ασκητή του προπερασμένου αιώνα στα αφτιά του βιβλίου. Φιλολογικές γκάφες
Ο φιλόλογος Ν.Δ.Τριανταφυλλόπουλος μαζί με την κόρη του Λαμπρινή έχουν αποδυθεί τα τελευταία χρόνια σε ένα έργο ζωής,την αποκάλυψη του μεταφραστικού έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.Σε μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ.Τριανταφυλλόπουλο,από τη Χαλκίδα όπου διαμένει,μιλήσαμε για την έρευνα αυτή,που έχει στοιχεία αστυνομικής αναζήτησης. - Πώς βρήκατε τη μετάφραση του «Αόρατου»; «Πιστέψαμε ότι οι προηγούμενοι μελετητές, ενώ ήξεραν σε ποιες εφημερίδες ο Παπαδιαμάντης έδινε τακτικά μεταφράσεις και τις ανέφεραν, εν τούτοις δεν τις είχαν ψάξει καθόλου. Είχαν περιοριστεί στην εφημερίδα του Κορομηλά και στην “Ακρόπολι” του Γαβριηλίδη. Η κόρη μου, λοιπόν, άρχισε να ψάχνει και τις εφημερίδες “Το Νέον Αστυ”, και “Αστυ” (το απλό, το πρώτο), και ψάχνοντας αυτές τις εφημερίδες άρχισε να βρίσκει ανυπόγραφες μεταφράσεις. Οπότε αποκαλύφθηκε ότι υπήρχε ένα πλήθος μυθιστορημάτων, τα οποία ούτε καν είχαν καταγραφεί ούτε υποψιαζόμασταν ότι μπορούσε να έχει μεταφράσει ο Παπαδιαμάντης τέτοια μυθιστορήματα. Ενα απ΄ αυτά ήταν ο “Αόρατος”. ΄Η ήταν “Ο πύργος του Δράκουλα” του Μπραμ Στόουκερ, που επίσης θα εκδοθεί από την Κίχλη». -Μόνον ο Παπαδιαμάντης έδινε ανυπόγραφες μεταφράσεις; «Οχι, και άλλοι. Εκεί είναι το πρόβλημα, λοιπόν. Επρεπε να μην κάνουμε μια τυφλή καταγραφή σαν του Βαλέτα, ο οποίος έλεγε: Από τότε ως τότε δούλεψε στην “Ακρόπολι”, άρα όλα τα μυθιστορήματα υπό μορφήν επιφυλλίδων είναι του Παπαδιαμάντη... Επρεπε να βρούμε κριτήρια γλωσσικά». - Βρέθηκαν μεταφράσεις που νομίζαμε ότι ήταν του Παπαδιαμάντη και δεν ήταν τελικά; «Ναι, πάρα πολλές. Στην “Ακρόπολι”, λόγου χάρη, όλες οι μεταφράσεις που καταγράφει ο Βαλέτας δεν είναι του Παπαδιαμάντη· καταγράφει μεταφράσεις του Ζολά, που δεν είναι του Παπαδιαμάντη». - Υπήρχε άλλος συγγραφέας στην εποχή του Παπαδιαμάντη που έγραφε έστω και κατά τρόπο ανάλογο; «Ναι, ο Μπάμπης Αννινος, λόγου χάρη, που μεταφράζει πάρα πολύ καλά. Αν είναι σχετικά μικρό το κείμενο- ένα διήγημα-, μπορείς να ξεγελαστείς, δεν είναι και εύκολο να το πιάσεις. Αν είναι όμως εκτεταμένο, όπως είναι το μυθιστόρημα, όλο και βρίσκεις πράγματα που μόνον ο Παπαδιαμάντης θα μπορούσε να τα πει. Ας πούμε τώρα στον “Αόρατο” έχει τη λέξη “κουρμαντέλα”. Η λέξη “κουρμαντέλα” σημαίνει τραμπάλα και είναι ακόμη ένα είδος πειράγματος για γυναίκες που είναι κάπως ψηλές και έχουν ένα κάπως ασταθές βάδισμα, πάνε από ΄δώ κι από ΄κεί. - Ποια είναι τα τεκμήρια ότι μια μετάφραση είναι του Παπαδιαμάντη; «Είναι στοιχεία αλληλοστηριζόμενα. Το κύριο κριτήριο είναι το ύφος. Ετσι η Λαμπρινή ανακάλυψε με τη βοήθεια αυτών ότι είχε μεταφραστεί και είχε εκδοθεί από την “Ακρόπολι”, το 1893, το “Δόκτωρ Τζέκυλ και ο κος Χάυντ”. Παρότι δεν της αρέσει να ταξιδεύει, πήγε με μεγάλες προσδοκίες στη Θεσσαλονίκη, όπου υπήρχε το μοναδικό αντίτυπο, γιατί πίστευε ότι θα είχαμε έτσι μια τριλογία, ας το πούμε, φρίκης, τον “Αόρατο”, τον “Πύργο του Δράκουλα”, και το “Δόκτωρ Τζέκυλ και κος Χάυντ”- συγγενικά έργα, γοτθικά όπως λέμε σήμερα. Δυστυχώς δεν ήταν». -Πόσο εύκολο είναι να ξεγελαστεί κανείς; «Είδατε τι έπαθε ο κ. Μουλλάς. Είχε βγάλει από το ΜΙΕΤ έναν τόμο με κείμενα του Ροΐδη, τα οποία θεωρούσε ότι ήταν άγνωστα. Είχαν γραφεί ψευδώνυμα. Αποδείχθηκε λοιπόν από τον κ. Βαρελά, επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ότι αυτά δεν ήταν κείμενα του Ροΐδη, αλλά ενός άλλου, που ήταν δικηγόρος και εμιμείτο τον Ροΐδη. Αυτό ήταν για να σας δείξω ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να διακρίνουμε το ύφος, και μπορεί να πάθουμε όλοι γκάφες».

Θεωρίες Μάθησης

Θεωρίες Μάθησης
Συμπεριφορισμός ( behaviorism )

Η μάθηση ορίζεται ως μία αλλαγή στη συμπεριφορά του μαθητή που προκύπτει μέσω εμπειριών και ασκήσεων που τίθενται από το δάσκαλο. Η μάθηση συντελείται με την ενίσχυση της επιθυμητής συμπεριφοράς είτε μέσω της αμοιβής της (θετική ενίσχυση) είτε
μέσω της τιμωρίας (αρνητική ενίσχυση)
Κεντρικοί οι ρόλοι
α. του δασκάλου ως μεταδότη της γνώσης στους μαθητές και βασικό παράγοντα στην εκπαιδευτική διαδικασία που ενισχύει την επιθυμητή συμπεριφορά
β. των διδακτικών στόχων του μαθήματος που διατυπώνονται με τη μορφή συμπεριφορών που οι μαθητές πρέπει να αναπτύξουν

Δίνει έμφαση στην αναμετάδοση της Πληροφορίας και στην τροποποίηση της συμπεριφοράς. Η μάθηση συνίσταται στην τροποποίηση της συμπεριφοράς.

Ø Οικοδομισμός ή Δομητισμός ( Constructivism )

Η μάθηση είναι μία υποκειμενική και εσωτερική διαδικασία οικοδόμησης νοημάτων και θεωρείται το αποτέλεσμα οργάνωσης και προσαρμογής των νέων πληροφοριών σε ήδη υπάρχουσες γνώσεις. Αναγνωρίζει δηλαδή ότι τα παιδιά, πριν ακόμα πάνε στο σχολείο, διαθέτουν γνώσεις και το σχολείο πρέπει να βοηθήσει να οικοδομηθούν νέες γνώσεις πάνω σε αυτές που ήδη κατέχουν.
Κεντρικοί οι ρόλοι:
α. του μαθητή που αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στην οικοδόμηση της γνώσης του
β. της προηγούμενης ή πρότερης γνώσης του μαθητή η οποία θα πρέπει να τροποποιηθεί και να επεκταθεί ως αποτέλεσμα της μάθησης
γ. Ο δάσκαλος αναλαμβάνει έναν υποστηρικτικό- συμβουλευτικό ρόλο στη δραστηριότητα των μαθητών

Εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στο εσωτερικό του γνωστικού μας συστήματος, στη δομή και τη λειτουργία του : η μάθηση συνίσταται στην τροποποίηση των γνώσεων.

Ø Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες - Θεωρία της δραστηριότητας ( activity theory )

Η μάθηση θεωρείται ως διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Το άτομο μέσα από τη συνεργασία με άλλα άτομα αναπτύσσει ικανότητες και δεξιότητες που διαφορετικά θα βρίσκονταν σε λανθάνουσα κατάσταση εξέλιξης.
Κατά τον Vygottsky η νοητική ανάπτυξη είναι μια διαδικασία αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορική διάσταση και το πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο συντελείται. Δεν υπάρχει μαθησιακή δραστηριότητα έξω από το κοινωνικό, ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζεται.
Κεντρικοί οι ρόλοι:
α. της συνεργασίας και
β. της γλώσσας ως εργαλείου που συμβάλει στη διαμόρφωση της ταυτότητας του ατόμου
Διδακτικές προσεγγίσεις: σύνθετες ομαδικές εργασίες, αλληλοδιδακτική

Συμπεριφορισμός
Οικοδομισμός
Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες -Θεωρία της δραστηριότητας

Ι. Pavlov
J.B.Watson
E.L.Thorndike
B.F.Skinner (Γραμμική Οργάνωση)
Ν. Crowder (Διακλαδισμένη Οργάνωση)
R. Gagne (Διδακτικός Σχεδιασμός)

J. Piaget
S. Papert (παιδαγωγική θεωρία της LOGO)
R. Gagne, A. Newell και H. Simon
(Θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας)

Βoyle (Μαθησιακά περιβάλλοντα με υπολογιστές)
J. Bruner (ανακαλυπτική μάθηση)
L. Vygotsky (επικοινωνιακή και πολιτισμική διάσταση)
Vygotsky, Leontiev, Luria, Νardi (Θεωρία της δραστηριότητας)


Αρχές μάθησης του Συμπεριφορισμού – Προγραμματισμένη διδασκαλία
(Β.F. Skinner)

Ø Ενεργός συμμετοχή του μαθητή

Ø Δόμηση της διδακτέας ύλης σε σύντομες διδακτικές ενότητες

Ø Παρουσίαση της ύλης σύμφωνα με τους ρυθμούς του μαθητή

Ø Ενίσχυση των προσπαθειών του μαθητή και άμεση επαλήθευση της απάντησής του

Ø Επιβράβευση της σωστής απάντησης



Εφαρμογή του Συμπεριφορισμού – Γραμμική Οργάνωση
(B.F. Skinner)

Η μάθηση προχωρά γραμμικά χωρίς διακλαδώσεις (μηχανές Skinner). H αλληλουχία της ύλης είναι με τέτοιο τρόπο σχεδιασμένη ώστε να μπορούν να την ακολουθήσουν όλοι οι μαθητές. Κάθε διδακτικό βήμα αποτελείται από τέσσερα στοιχεία : α) μία πληροφορία,
β) μία ερώτηση,
γ) ένα κενό για να δοθεί η απάντηση από το μαθητή και
δ) τη σωστή απάντηση.

Εφαρμογή του Συμπεριφορισμού – Διακλαδισμένη Οργάνωση (Ν.Α.Crowder)

H απάντηση του μαθητή καθορίζει το τι θα ακολουθήσει. Η παρουσία μιας ξεκάθαρης σχέσης ανάμεσα στην παρεχόμενη από το μαθητή απάντηση και στο μαθησιακό υλικό εισάγει τη δυνατότητα εξατομικευμένων ρυθμίσεων κατά τη μάθηση.

Η βασική διαφορά της γραμμικής οργάνωσης από την διακλαδισμένη οργάνωση βρίσκεται στον τρόπο αντιμετώπισης του λάθους του μαθητή. Ο Skinner πιστεύει ότι τα βήματα πρέπει να είναι τόσο μικρά ώστε να αποφεύγεται το λάθος του μαθητή. Όταν ο μαθητής απαντήσει λάθος του προσφέρεται η σωστή απάντηση. Αντίθετα ο Crowder πιστεύει ότι το λάθος αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο στη διαδικασία μάθησης. Όταν ο μαθητής κάνει λάθος του δίνονται συμπληρωματικές εξηγήσεις για να το ξεπεράσει.



Συμπεριφορισμός – Το Μοντέλο του Διδακτικού Σχεδιασμού

Η εμφάνιση του υπολογιστή στην δεκαετία του 70 συνιστά νέα εξέλιξη της προγραμματισμένης διδασκαλίας με την εμφάνιση της Διδασκαλίας με την Βοήθεια υπολογιστή η οποία στην αρχική της μορφή δεν ήταν παρά η υπολογιστική υλοποίηση του προγραμματισμένου βιβλίου μέσω ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών (multiple choice).

Στην σύγχρονη εκδοχή του μιλάμε για τα προγράμματα διδασκαλίας με τη Βοήθεια Υπολογιστή τα οποία σχεδιάζονται με βάση το «μοντέλο» του διδακτικού σχεδιασμού (Instructional Design).

Συμπεριφορισμός – Το Μοντέλο του Διδακτικού Σχεδιασμού (R. Gagne)

Tα τρία κύρια στάδια ανάπτυξης του μοντέλου του Διδακτικού Σχεδιασμού είναι:

Ø Αξιολόγηση αναγκών: Προσδιορίζει κάθε δραστηριότητα του μαθητή και κάθε τμήμα γνώσης που πρέπει να προσκτηθεί από αυτόν.

Ø Επιλογή διδακτικών μεθόδων και υλικού: Βασίζονται στην προηγούμενη ανάλυση και στηρίζονται σε μετρήσιμα μεγέθη συμπεριφοράς.

Ø Αξιολόγηση του μαθητή: Τεστ που μας επιτρέπουν να αποφανθούμε για την επίτευξη των διδακτικών στόχων.

Η συνεισφορά του συμπεριφορισμού στο σχεδιασμό εκπ. εφαρμογών με ΤΠΕ

Τα συμπεριφοριστικού τύπου λογισμικά tutorials & drill and practice (καθοδήγησης /εξάσκησης και πρακτικής) κρίνονται επαρκή είτε:

για παροχή εποπτικής διδασκαλίας, είτε
για την εμπέδωση χαμηλού επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων, είτε
για την αξιολόγηση και την προσωπική εργασία των μαθητών


--------------------------------------------------------------------------------

Ο οικοδομισμός του J. Piaget

Ο Piaget περιγράφει την ανάπτυξη της λογικής σκέψης του παιδιού ως μια εξελικτική διαδικασία που διαμορφώνεται μέσα από διαφορετικά στάδια. Τα στάδια αυτά προσδιορίζονται χρονολογικά :

Ø Μέχρι 2 ετών το αισθησιοκινητικό στάδιο.

Ø Από 2 έως 7 ετών το στάδιο της προλογικής σκέψης.

Ø Από 7 έως 12 ετών το στάδιο των συγκεκριμένων πράξεων και

ØΑ πό 12 ετών το στάδιο των λογικών τυπικών πράξεων.

Βασικές έννοιες στη θεωρία του Piaget αποτελούν η αφομοίωση, η συμμόρφωση, η προσαρμογή και το σχήμα.

Η αφομοίωση είναι η ενέργεια του οργανισμού να ενσωματώσει μια νέα κατάσταση σε αυτά που ήδη γνωρίζει.

Η συμμόρφωση είναι η ενέργεια του οργανισμού για την επίτευξη ενός σκοπού σύμφωνα με τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος.

Η προσαρμογή είναι βιολογική αρχή και είναι η συνισταμένη της αφομοίωσης – συμμόρφωσης.

Το σχήμα αποτελεί την μονάδα μάθησης: η προσαρμογή με τη χρησιμοποίηση της αφομοίωσης και της συμμόρφωσης ύστερα από μια σειρά δραστηριοτήτων.



Ο οικοδομισμός του J. Piaget – Η παιδαγωγική θεωρία της LOGO (S. Papert)

Πάνω στις απόψεις του Piaget αναπτύχθηκε η παιδαγωγική θεωρία της LOGO. Η γλώσσα προγραμματισμού LOGO σχεδιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ΄60, για εκπαιδευτικούς κυρίως σκοπούς, στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης (Μ.Ι.Τ.), από ομάδα ερευνητών στην Τεχνητή Νοημοσύνη με επικεφαλής τον Seymour Papert. Το όνομά της οφείλεται στην Ελληνική λέξη «λόγος» (λογικό). Βασίζεται σε δύο κύρια επιχειρήματα του εμπνευστή της:

Ø Η εμπειρία με την LOGO οδηγεί στην απόκτηση γνωστικών δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων, δεξιότητες που μπορούν να μεταφερθούν και σε άλλα μαθήματα.

Ø Η LOGO συνιστά έναν ιδανικό χώρο για τη μάθηση μαθηματικών εννοιών όπως μεταβλητή, αναδρομικότητα κ.λπ.

Ο οικοδομισμός του J. Piaget – Η κονστρακτιονιστική κατασκευαστική (constructionist) προσέγγιση (S. Papert)

"Η μάθηση είναι αποτελεσματική όταν ο μαθητής πειραματίζεται κατασκευάζοντας ένα προϊόν που έχει νόημα για τον ίδιο." Οι κονστρακτιονιστές πηγαίνουν ένα βήμα πιο πέρα και επιδιώκουν να δημιουργήσουν περιβάλλοντα όπου τα παιδιά παίζουν και χειρίζονται αντικείμενα και μπορούν, συνεπώς, να συνεχίσουν να μαθαίνουν νέους συλλογισμούς με φυσικό τρόπο και πέρα από την καθιερωμένη εκπαίδευση.

Μικρόκοσμος: ένα σύνολο συγκεκριμένων και αφηρημένων αντικειμένων και σχέσεων καθώς και ένα σύνολο λειτουργιών που επιδρούν πάνω στα αντικείμενα, τροποποιώντας τις σχέσεις τους και δημιουργώντας νέα αντικείμενα.

Η Θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας (R. Gagne, A. Newell & H. Simon)

Κάθε γνωστική διεργασία συνίσταται από επεξεργασίες αναπαραστάσεων και γνώσεων.

Ø Οι αναπαραστάσεις είναι περιστασιακές δομές που δημιουργήθηκαν σε μια συγκεκριμένη κατάσταση και για συγκεκριμένους στόχους και βρίσκονται αποθηκευμένες στην «βραχυπρόθεσμη μνήμη».

Ø Οι γνώσεις, ανεξάρτητα από την εγκυρότητά τους, είναι δομές σταθεροποιημένες στη «μακροπρόθεσμη μνήμη» (Βάση Γνώσης).

Η πιο σημαντική εφαρμογή της θεωρίας αυτής είναι τα έμπειρα διδακτικά συστήματα.

Η Θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας - Ο διασυνδεσιασμός (connectionism)

O εγκέφαλος και οι λειτουργίες του προτείνονται ως εναλλακτικό μοντέλο στην θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας. Ένα συνδεσιακό δίκτυο σχηματίζεται κατ’ εικόνα των νευρώνων του νευρικού συστήματος : ένα αυτόματο i θα αποστείλει σε ένα άλλο αυτόματο j έναν ερεθισμό θετικό ή αρνητικό, δηλαδή είτε διεγερτικό είτε αποδιεγερτικό αντίστοιχα. Ο ερεθισμός αυτός θα προκαθορίζεται από την κατάσταση δραστηριότητας Ui του i ενώ εξαρτάται και από το βάρος Wij του καναλιού μετάδοσης.

Εξαιτίας της φύσης του συστήματος, μια ολική συνεργασία αναδύεται αυτόματα όταν οι καταστάσεις κάθε «νευρώνα» σε διέγερση φτάσουν σε ένα επίπεδο. Η τιμή ορισμένων συνθετικών αποτελεί την είσοδο(input) του συστήματος και η τιμή ορισμένων άλλων την έξοδό του(output).

Η ερμηνεία των συνδεσιακών μοντέλων μπορεί να μας δείξει πως οι νοητικές δομές μπορούν να αναδυθούν από τις νευρωνικές δομές.

Τα υπολογιστικά νευρωνικά δίκτυα συνιστούν μια εφαρμογή της πληροφορικής η οποία αντιστοιχεί στην παραπάνω προσέγγιση.

Πώς συμβάλλει στο σχεδιασμό Μ.Π.;

με τη διδακτική προσέγγιση που προωθεί τις διαδικασίες μέσω επίλυσης προβλημάτων
Αλλη σημαντική συνεισφορά η έννοια της εννοιολογικής αλλαγής

Oικοδομισμός : Μαθησιακά περιβάλλοντα με υπολογιστές (Boyle,1997)

Ο οικοδομισμός συνιστά σήμερα ένα από τα κυρίαρχα μοντέλα στο σχεδιασμό σύγχρονου εκπαιδευτικού λογισμικού.

Στόχος του είναι να παρέχει μαθησιακές δραστηριότητες ενταγμένες σε διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων ώστε να γεφυρώνεται το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στο σχολείο και στις δραστηριότητες έξω από το σχολείο.

Οι βασικές αρχές για τον σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων με υπολογιστή, σύμφωνα με τον οικοδομισμό, είναι :

Ø Παροχή εμπειριών που αφορούν με την διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης.

Ø Παροχή εμπειριών πολλαπλών προοπτικών.

Ø Ενσωμάτωση της μάθησης σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα που σχετίζονται με τον πραγματικό κόσμο. Εμπέδωση της μάθησης μέσω κοινωνικής εμπειρίας.

Ø Ενθάρρυνση της χρήσης πολλαπλών μορφών αναπαράστασης.

Ø Ενθάρρυνση της αυτοσυναίσθησης στη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης.

Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες – H ανακαλυπτική μάθηση
(J. Bruner)

Βασική αρχή: οι μαθητές ανακαλύπτουν αρχές ή αναπτύσσουν δεξιότητες μέσω πειραματισμού και πρακτικής.

Ο μαθητευόμενος, προκειμένου να κατανοεί τις πληροφορίες και να αναπτύσσεται γνωστικά, οικοδομεί:

Ø Έμπρακτες αναπαραστάσεις, που σχετίζονται με την εκτέλεση δράσεων (μικρές ηλικίες).

Ø Εικονικές αναπαραστάσεις, αντιστοιχούν σε δομές χώρου και είναι ανεξάρτητες της δράσης. Αποτελούν εσωτερικές νοητικές εικόνες.

Ø Συμβολικές αναπαραστάσεις, είναι η αναπαράσταση σχέσεων με αφηρημένα σύμβολα, με δυνατότητα διαφόρων συσχετισμών και διατύπωσης θεωριών.

Σύμφωνα με τον Bruner ο μαθητής πρέπει να έρχεται αντιμέτωπος με προβληματικές καταστάσεις , το αναλυτικό να οργανώνεται σε σπειροειδή μορφή και ο δάσκαλος πρέπει να έχει ρόλο εμψυχωτή και συντονιστή στην διαδικασία της μάθησης.

Τελευταία ο Bruner έδωσε έμφαση στο πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο των γνωστικών διεργασιών συναντώντας τους εκπρόσωπους της σοβιετικής ψυχολογικής σχολής.

Συμβολή εποικοδομισμού στο σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων με ΤΠΕ

Βασική αρχή:η γνώση του κόσμου οικοδομείται από το άτομο.
Κυρίαρχο μοντέλο στο σχεδιασμό σύγχρονου εκπαιδευτικού λογισμικού.
Βασικός στόχος:

να παρέχει αυθεντικές μαθησιακές δραστηριότητες (ενταγμένες σε διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων)

να ενθαρρύνει την έκφραση και την προσωπική εμπλοκή

Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες (L. Vygotsky)

Σύμφωνα με την θεωρία του Vygotsky που αντιπροσωπεύει την σοβιετική σχολή η ανάπτυξη της νόησης είναι διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης στην οποία κυρίαρχο ρόλο παίζει η γλώσσα. Το παιδί στην διαδικασία αυτή δεν είναι παθητικός δέκτης αλλά δρών υποκείμενο που διαμορφώνει με τις πράξεις του τη γνωστική του πραγματικότητα.

Βασική αρχή της θεωρίας του είναι η «ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης» (zone of proximal development) που αποτελεί την ανεξερεύνητη περιοχή του εσωτερικού δυναμικού του μαθητή ο οποίος βρίσκεται σε μία εν δυνάμει λανθάνουσα κατάσταση εξέλιξης. Εδώ φαίνεται η σημασία της διαμεσολάβησης του ενηλίκου (δάσκαλο, γονέα) και ο ρόλος του κοινωνικού περιβάλλοντος στην γνωστική ανάπτυξη του μαθητή.

Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες
( L. Vygotsky) – Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης (ΖΕΑ)

Κάθε άτομο έχει ένα πυρήνα γνώσεων που χρησιμοποιείται για την πραγματοποίηση δραστηριοτήτων. Γύρω από αυτό τον πυρήνα τοποθετείται η ΖΕΑ η οποία μπορεί να πραγματοποιήσει δραστηριότητες μόνο όταν συνεπικουρείται από άλλους.

Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες – H θεωρία της δραστηριότητας (Vygotsky, Leontiev, Luria, Nardi)

Η βασική αρχή της θεωρίας αυτής είναι ότι η ανθρώπινη δράση διαμεσολαβείται από πολιτισμικά σύμβολα (cultural signs) λέξεις και εργαλεία τα οποία επιδρούν στη δραστηριότητα του ατόμου και συνεπώς στις νοητικές του διεργασίες.

Η βασική μονάδα ανάλυσης είναι η δραστηριότητα η οποία αποτελείται από το υποκείμενο(άτομο ή ομάδα), το αντικείμενο(στόχος), τους κανόνες και τις λειτουργίες. Η δραστηριότητα γίνεται με τη διαμεσολάβηση εργαλείων(όργανα, σήματα, γλώσσες) τα οποία δημιουργούνται από τα άτομα για να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους.



Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες – H θεωρία της δραστηριότητας (Vygotsky, Leontiev, Luria, Nardi)

Η θεωρία της δραστηριότητας έχει σημαντικές εφαρμογές στις έρευνες που αφορούν την επικοινωνία ανθρώπου-μηχανής και ειδικότερα στο σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων με υπολογιστή(συνεργατική μάθηση).

Η συνεργατική μάθηση (collaborative learning) με υπολογιστή βασίζεται στην αλληλεπίδραση ανάμεσα στο υποκείμενο(μαθητή), το αντικείμενο(στόχο μάθησης) και τα διαθέσιμα εργαλεία.